Sint Maarten: een vreemd grensgeval!
Deze week werd het Nederlandse eiland Sint Maarten zwaar en andere Caraïbische eilanden getroffen door de zwaarste orkaan sinds mensenheugenis. Wie het internationale nieuws volgt, zal het ook opgevallen zijn dat ook het Franse eiland Saint Martin door dezelfde orkaan geheel werd verwoest.
Veel Nederlanders zullen niet hebben geweten dat het om hetzelfde eiland gaat, verdeeld in een Frans en een Nederlands deel, Collectivité de Saint-Martin respectievelijk het land Sint Maarten.
Hoe zit dat nu. Het eiland zou op 11 november (Sint-Maarten) 1493 door Columbus ontdekt zijn. Nou ja, ontdekt. Er woonden al zogenaamde Carib-indianen die door de latere veroveraars verjaagd of gedood zijn. In 1634 werden de Antillen door de Nederlandse West-Indische Compagnie (WIC) veroverd op de Spanjaarden. De Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden was namelijk in oorlog met Spanje. Op Sint-Maarten was het oogsten van zout, afkomstig uit de zoutmeren in het zuiden van het eiland een belangrijke inkomstenbron. Juist vanwege deze grote zoutvoorraden vestigden zich ook Franse kolonisten op het eiland. Dat kon natuurlijk niet goed gaan en om die reden – en dat was best bijzonder, want normaliter werden dit soort kwesties met geweld opgelost – sloten Frankrijk en de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden op 23 maart 1648 een verdelingsverdrag: het Verdrag van Concordia. Nederland kreeg het zuidelijk deel en Frankrijk de noordelijke helft.
Volgens de overlevering kwam deze verdeling tot stand door een wandeling rond het eiland door een Fransman en een Nederlander, De start was aan de oostkust. De Nederlander wandelde zuidwaarts langs de kust en de Fransman noordwaarts. Tussen vertrek- en ontmoetingspunt werd de grenslijn getrokken. Daarbij viel het Franse deel een stuk groter uit dan het Nederlandse. Een verklaring is dat de Fransman vals gespeeld zou hebben door op sommige plekken af te snijden; een tweede verklaring is dat de Nederlander aan een vrouw was blijven plakken en dronken werd, en daardoor een korter stuk aflegde.
Hoewel de Spanjaarden nog diverse pogingen deden het eiland weer in handen te krijgen, werd het Nederlandse deel in 1815 definitief een Nederlandse kolonie als onderdeel van de Nederlandse Antillen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog waren de Antillen (en Suriname) het enige stukje Nederland dat niet was bezet. In 1954 kwam er een einde aan de koloniale status van de eilanden. Op 2 november 2006 verkreeg Sint Maarten, net als Curaçao, de status van autonoom land als onderdeel van het Koninkrijk der Nederlanden.
