Prinsjes, prinses en hoedjes; de hoed en de rand van Prinsjesdag!
Waarom Prinsjesdag?
Afgelopen dinsdag was het weer Prinsjesdag. Zoals iedereen wel weet valt Prinsjesdag al sinds jaar en dag op de derde dinsdag van september. Volgens Artikel 65 van de Grondwet bepaalt dat op de derde dinsdag van september door of namens de Koning in een verenigde vergadering van de Staten-Generaal een uiteenzetting van het door de regering te voeren beleid wordt gegeven. Artikel 105 lid 2 van de Grondwet voegt daaraan toe dat dit samenvalt met de indiening van de begroting. Hierop volgen in de Tweede Kamer de algemene beschouwingen, waarna ook de Rijksbegroting wordt besproken, de zogenaamde miljoenennota – tegenwoordig miljardennota - netjes opgeborgen in het bekende koffertje van de minister van Financiën.
Die derde dinsdag in september is echter niet altijd Prinsjesdag geweest. In de eerste helft van de negentiende eeuw werd Prinsjesdag op de eerste maandag in november gehouden en later die eeuw op de derde maandag in oktober. Vanaf 1848 (het jaar waarin de koning zijn absolute macht verloor aan het parlement) werd Prinsjesdag op een maandag in september gehouden pas vanaf 1887 ieder jaar op de derde dinsdag van september.
En waarom Prinsjesdag? Wat hebben prinsjes met deze dag te maken. De benaming Prinsjesdag schijnt pas rond 1930 gemeengoed te zijn geworden. En van prinsjes was er toen geen sprake, alleen van één prinses: Juliana. Waarschijnlijk werd de naam gekozen omdat vele burgers op die dag hun koningsgezindheid wilden uiten en Prinsjesdag was van oudsher, ten tijde van de Republiek, een benaming die werd gebruikt voor feestelijke activiteiten rondom het Huis van Oranje, zoals de verjaardag van stadhouder prins Willem V (1748-1806).
Voordat de vorst de troonrede voorleest, rijdt deze per Gouden Koets in een koninklijke stoet door Den Haag van Paleis Noordeinde naar de Ridderzaal. In 2016 en dit jaar wordt de Glazen Koets gebruikt, omdat de Gouden Koets wordt gerestaureerd.
Het hele gedoe met de dameshoedjes is trouwens begonnen in 1977 met VVD’er Erica Terpstra die Prinsjesdag wat wilde opfleuren, en dat is haar toch aardig gelukt.