Heeft Amerika Europa ontdekt?

Afgelopen dinsdag is er aan de Ierse westkust een onbemande woonboot aangespoeld. Bij nader onderzoek bleek het vaartuig afkomstig zijn uit het Canadese Newfoundland waar hij in september voor het laatst is gesignaleerd. Het eenvoudige houten vaartuig heeft dus een reis van ongeveer 3.000 kilometer afgelegd, dwars over de Atlantische Oceaan en is daarbij redelijk ongeschonden aangekomen.

Deze ongewone gebeurtenis geeft ook te denken over de mogelijkheid dat bewoners van het Amerikaanse continent in een ver verleden naar Europa zijn overgestoken en dus Europa hebben ‘ontdekt’.

Nou zijn er inderdaad een paar schaarse aanwijzingen dat dit best wel eens zou kunnen zijn gebeurd. Zo is er een passage in het boek De situ orbis van de Romeinse geograaf Pomponius Mela die zijn landgenoot Cornelius Nepos citeert. Het gaat om een gebeurtenis die zich afspeelde toen Quintus Caecilius Metellus Celer proconsul (gouverneur) was in Gallië (62 -59 voor Chr):

Toen hij [Celer] proconsul was in Gallië, werd hij door de koning van de Botiërs enkele Indiërs cadeau gedaan; toen hij vroeg vanwaar ze naar dit land waren gekomen, kwam hij te weten dat ze overvallen waren door een storm in de wateren van India en dwars over de zee waren gereisd, en uiteindelijk waren aangespoeld op de kust van Germania.

Een interessant verhaal. De Romeinse schrijver lijkt dezelfde fout te maken als Columbus en de bewoners van Amerika aan te zien voor die van India. Als we er tenminste van uitgaan dat het nogal onwaarschijnlijk is dat schipbreukelingen uit India helemaal in onze streken verzeild zijn geraakt. Het is overigens niet bekend hoe het met de Indiërs van Celer is afgelopen.

Uit latere tijden is bekend dat er af en toe een kajak met Inuit in Noord-Europa verzeild raakte. In sommige kerken, bijvoorbeeld in Aberdeen, Trondheim en Oslo werden de kajaks als versiering of herinnering aan deze gebeurtenissen opgehangen. Het kan zelfs zijn dat de ontdekker van Amerika, Columbus, geïnspireerd is geweest door een dergelijke overtocht vanuit Amerika. In de biografie over hem die zijn zoon heeft geschreven staat dat Columbus in 1477 in het Ierse Galway twee lijken heeft gezien die in een aangespoelde boot lagen. Deze doden zagen er nogal exotisch uit. Dit zouden dus Inuit geweest kunnen zijn.